De UGR is een waarde die iets zegt over de verblinding die wordt ervaren door de verlichting in een ruimte. Het staat voor “Unified Glare Rating” (Nederlands = Verblindingsfactor). Hoe hoger de UGR-waarde, hoe groter de kans op verblinding en discomfort. De UGR-waarde is daarmee een kwaliteitskenmerk van een armatuur en zegt iets over de psychologische storing van het licht en in welke mate er een vermindering is van de visuele prestaties. De UGR-waarde is onderdeel van de norm voor binnenverlichting: NEN-EN 12464, Frisse Scholen klasse A en B, BREEAM certificaten en WELL Building Standards. Een belangrijke term waar meer achter schuilt dan lichthinder.
Waarom is de UGR-waarde belangrijk?
De UGR-waarde is cruciaal voor het verlichten van werkplekken. De mate van verblinding beïnvloedt de productiviteit van mensen tijdens de werkdag. Een hoge verblindingsfactor kan zelfs leiden tot klachten zoals hoofdpijn en vermoeidheid. Ook is de verblindingsfactor van het licht van belang voor normen waaraan er voldaan dient te worden. Denk aan de ARBO-normen en verlichtingsnormen zoals NEN-EN 12464, Frisse scholen, BREEAM en WELL.
Hoe wordt de UGR bepaald?
De UGR wordt bepaald door twee verschillende waardes: de indirecte verblinding en directe verblinding. Bij directe verblinding schijnt het licht direct vanuit de lichtbron in het oog van een persoon. Bij indirecte verblinding wordt het licht gereflecteerd via een oppervlak voordat het in het oog valt. De UGR-waarde kan worden berekend door middel van een formule. Echter wordt deze in de praktijk nauwelijks nog gebruikt. Tegenwoordig wordt met software zoals Dialux Evo of Relux de UGR-waarde per ruimte bepaald aan de hand van een 3D simulatie en lichtberekening. Bij Pragmalux kunnen we ook een lichtberekening maken om de UGR-waarde per ruimte te bepalen.
Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij het bepalen van de UGR zoals de grootte van de ruimte, de positie van armaturen en de reflectiewaardes van verschillende oppervlaktes. Zo hebben grotere ruimtes hebben vaak een lagere UGR-waarde dan kleine ruimtes. Glimmende oppervlaktes of muren met een lichte kleur hebben een hogere reflectiewaarde en reflecteren meer licht wat resulteert in een hogere UGR-waarde.
Daarnaast is de positie van een persoon ten opzichte van een armatuur erg bepalend. Als je recht onder een armatuur staat en er direct in kijkt, zal je meer verblinding ervaren dan als je vanaf een afstand naar het armatuur kijkt. Ook het type armatuur en type afscherming heeft invloed op de verblindingsfactor. Zo kan een transparante afscherming zorgen voor een hoge verblindingsfactor. Aan de andere kant zorgt een micro-prismatische afscherming juist voor een lage verblindingsfactor. Dit type afscherming is hierdoor erg geschikt voor bijvoorbeeld kantoortoepassingen.
De UGR-waarde is niet bedoeld als specificatie of eigenschap van een afzonderlijk armatuur, maar het is eigenlijk een waarde die iets zegt over de verlichting in het geheel. Toch bieden fabrikanten de UGR vaak wel aan per type armatuur. Deze waarde geeft een goed overzicht over de verblinding van dat type armatuur en kan helpen bij het kiezen van armaturen per toepassing. Zo zijn armaturen met een UGR-waarde van maximaal 19 geschikt voor kantoorruimtes. De UGR-waarde per type armatuur wordt berekend op basis van een referentieruimte met gemiddelde reflectiewaardes van 70% / 50% / 20% (Plafond / Wand / Vloer).
Richtlijnen voor de UGR-waarde conform NEN-EN 12464, Frisse Scholen, BREEAM en WELL
De UGR is een waarde die standaard wordt meegenomen in de NEN-EN 12464, de norm voor verlichting van binnenwerkplekken. Hier wordt de UGR gebruikt als RUGL parameter voor de beoordeling van de kwaliteitskarakteristiek 'verblindingsbeperking' van verlichtingssystemen. De verblinding wordt beoordeeld met grenswaarden met stapgroottes van 3:
• UGR<10 & UGR<13:
Deze UGR-waarden komen in de praktijk nauwelijks voor en worden vooral als marketingterm gebruikt. Een lichtbundel van <36 graden geeft al snel een zeer lage UGR, maar dit is in principe niet relevant voor toepassingen.
• UGR<16:
Een steeds relevanter wordend kwaliteitskarakteristiek voor zorgtoepassingen en scholen (Frisse scholen klasse A UGR<16). Er wordt verwacht dat dit steeds vaker de eis gaat worden in de nieuwere versies van de normen.
• UGR<19:
Dit is de lichthinder waarde die het vaakst voorkomt en is al een redelijk strenge eis die geldt in de NEN-EN 12464 voor beeldschermwerkplekken, kantoren, zorginstellingen, scholen en vele andere toepassingen. Deze UGR-waarde is onderdeel van de Frisse Scholen klasse B, BREEAM, WELL en meer! Dus een heel belangrijk kenmerk om in ogenschouw te nemen.
• UGR<22:
Dit is een veel voorkomende eis voor algemene ruimten waar verblinding minder een probleem is, zoals industriële toepassingen, winkels of balies. Ook de UGR<22 maakt onderdeel van de Frisse Scholen en andere normen.
• UGR<25, UGR<28 & UGR>28:
Deze UGR-waarden zijn vooral van toepassing voor gangen en industriële toepassingen, maar ook voor armaturen zoals LED Lijnverlichting, LED TL armaturen en LED Highbays. Bij kwaliteitscertificaten zoals BREEAM is dit een belangrijk aspect om mee te nemen!
In de NEN-EN 12464 wordt de RUGL parameter weergegeven als richtlijn voor de maximale verblindingsfactor die is toegestaan per ruimte en toepassing. Hieronder staan een aantal voorbeelden van gemiddelde UGR-waarden per toepassing volgens de NEN-EN 12464.
• Kantoren UGR <19
• Entree UGR <22
• Opslagruimten UGR <25
• Archief, trap UGR <25
• Gangen UGR <28
Lichtadvies nodig?
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen of twijfel je tussen verschillende LED armaturen? Wij helpen je graag bij het maken van een goede keuze. Wij zorgen voor het juiste licht én luxniveaus voor jouw project. Onze lichtexperts zijn maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 08:00 tot 17:00 via 085 - 130 89 79 of via info@pragmalux.com) om u te helpen met het maken van een goede keuze. Topservice gegarandeerd!
