Geplaatst op 27-2-2025 door Rob
Binnen de professionele lichtplanning en -ontwerpsector zijn de termen 'directe verlichting' en 'indirecte verlichting' fundamenteel voor het bepalen van de lichtdistributie binnen een ruimte. Directe verlichting verwijst naar licht dat zonder tussenkomst van reflecterende oppervlakken rechtstreeks op het beoogde object of oppervlak valt. Indirecte verlichting daarentegen maakt gebruik van reflecties via plafonds, muren of andere oppervlakken om een diffuus en gelijkmatig verlichtingsniveau te realiseren. Een optimale balans tussen deze twee technieken is essentieel voor zowel functionele als esthetische verlichtingstoepassingen.
Karakteristieken van directe verlichting
Directe verlichting wordt gekenmerkt door een gerichte lichtbundel met een gedefinieerde stralingshoek. Dit type verlichting genereert een hoog contrast tussen verlichte en onverlichte zones, waardoor het geschikt is voor taakgerichte toepassingen en het accentueren van objecten of architecturale elementen. De resulterende luminantieverschillen maken het mogelijk om een duidelijke visuele hiërarchie binnen een ruimte te creëren. Directe verlichting vereist armaturen met nauwkeurig ontworpen optieken, zoals reflectoren en lenzen, om ongewenste verblinding (UGR-waarden) te minimaliseren en de lichtverdeling te optimaliseren. Pragmalux biedt een breed scala aan downlights en spotsystemen die een hoge lichtintensiteit combineren met geavanceerde optische controle.
Karakteristieken van indirecte verlichting
Indirecte verlichting daarentegen wordt gegenereerd door lichtbronnen die hun output gelijkmatig in meerdere richtingen verspreiden, waardoor licht via reflecterende oppervlakken diffuus in de ruimte wordt verdeeld. Dit type verlichting minimaliseert schaduwwerking en creëert een aangename en zachte verlichting die bijdraagt aan visueel comfort. Indirecte verlichting wordt vaak toegepast als basisverlichting om een egale luminantie in een ruimte te realiseren. De keuze van reflectiematerialen en oppervlakken is cruciaal, aangezien de reflectiegraad en de spectrale eigenschappen van deze materialen invloed hebben op de uiteindelijke lichtkwaliteit. Met de 3-fase rails en richtspots van Pragmalux kunt u mooie indirecte verlichting creëren.
Toepassingsgebieden van directe en indirecte verlichting
De keuze tussen directe en indirecte verlichting is sterk afhankelijk van de functionele eisen van de ruimte. Directe verlichting is essentieel voor taakgerichte verlichting, zoals werkplekken, retailomgevingen en productpresentaties, waar een hoge verlichtingssterkte en kleurechtheid (CRI-waarde) vereist zijn. Daarnaast kan directe verlichting ook decoratief worden ingezet door het gebruik van gerichte spots voor het creëren van een dynamische lichtomgeving.
Indirecte verlichting wordt voornamelijk toegepast voor algemene sfeerverlichting en draagt bij aan een uitgebalanceerde luminantieverdeling in de ruimte. Dit type verlichting reduceert vermoeidheid van de ogen en draagt bij aan een comfortabele en uitnodigende atmosfeer. Toepassingen zijn onder andere kantoorruimtes, hotellobby’s en woonomgevingen, waar een zachte en diffuse verlichting gewenst is.
Combineren van direct en indirect licht
Een goed uitgebalanceerde lichtplanning maakt vaak gebruik van een combinatie van directe en indirecte verlichting om zowel functionele als esthetische voordelen te maximaliseren. Door middel van optische diffusers kunnen directe lichtbronnen worden aangepast om een meer gelijkmatige lichtverdeling te verkrijgen, waardoor ze dichter bij indirecte verlichting komen. Omgekeerd kan indirecte verlichting specifieker worden toegepast door reflectiepunten te beperken, zodat lokaal indirect licht ontstaat. Een praktisch voorbeeld is een richtspot die, afhankelijk van de oriëntatie, zowel direct als indirect licht kan genereren. Wanneer deze verticaal naar beneden is gericht, functioneert deze als directe verlichting, terwijl bij een hoekgerichte installatie het licht via muren wordt gereflecteerd en zo een indirecte component toevoegt. Pragmalux biedt tevens hybride armaturen, zoals de Skyline met geïntegreerde uplighting, waarmee een optimale mix van directe en indirecte verlichting wordt bereikt.
Verblinding en lichtcomfort
Een cruciaal aspect bij het ontwerpen van verlichting is de beheersing van verblinding. Directe verlichting kan leiden tot directe verblinding (discomfort glare) wanneer de lichtbron in het gezichtsveld van de gebruiker komt. Dit kan worden verminderd door gebruik te maken van afschermingsoptieken, diffusers of zorgvuldig gekozen stralingshoeken.
Indirecte verlichting kan eveneens verblinding veroorzaken door ongewenste reflecties op glanzende oppervlakken, ook wel bekend als reflectieglare. Dit kan worden voorkomen door de invalshoek van het licht te optimaliseren en matte reflectieoppervlakken te gebruiken. De Unified Glare Rating (UGR) is een essentiële parameter voor het beoordelen van verblindingsniveaus en moet zorgvuldig worden geanalyseerd bij het ontwerpen van verlichtingssystemen. Meer informatie over verblindingsbeheer en UGR-waarden lees je hier.
Door een diepgaand begrip van directe en indirecte verlichting kunnen professionals in lichtontwerp en architectuur verlichtingsstrategieën ontwikkelen die zowel functioneel als visueel optimaal presteren.
Lichtadvies nodig?
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen of twijfel je tussen verschillende LED armaturen? Wij helpen je graag bij het maken van een goede keuze. Wij zorgen voor het juiste licht én luxniveaus voor jouw project. Onze lichtexperts zijn maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 08:00 tot 17:00 via 085 - 130 89 79 of via info@pragmalux.com) om u te helpen met het maken van een goede keuze. Topservice gegarandeerd!
